آموزش عکاسی بخش چهارم

قلب هر دوربین دیجیتال سنسور تصویر آن است. سنسور تصویر، قطعه ای است که نور را به سیگنال های الکترونیکی تبدیل می کند. از طریق این سنسور است که دوربین شما تصویر را به صورت دیجیتالی ذخیره می کند. به جز دوربین های عکاسی دیجیتال، از این قطعه در دیگر ابزارهای تصویربرداری هم استفاده می شود.

سنسورهای تصویر یا از نوع CCD (مخفف Charged Couple Device) است و یا CMOS (مخفف Complementary Metal Oxide Semiconductor) است.

هردوی این سنسورها در اواخر دهۀ ۱۹۶۰ و اوایل دهۀ ۱۹۷۰ میلادی وارد بازار شد. سنسور CCD به طور مشخص برای استفاده در دوربین ساخته شده است، درحالیکه فن آوری ساخت سنسورهای CMOS ابتدا در موارد دیگر مثل ساخت تراشه ها در کامپیوتر هم به کار می رفت.

قلب هر دوربین دیجیتال سنسور تصویر آن است. سنسور تصویر، قطعه ای است که نور را به سیگنال های الکترونیکی تبدیل می کند. از طریق این سنسور است که دوربین شما تصویر را به صورت دیجیتالی ذخیره می کند. به جز دوربین های عکاسی دیجیتال، از این قطعه در دیگر ابزارهای تصویربرداری هم استفاده می شود.

سنسورهای تصویر یا از نوع CCD (مخفف Charged Couple Device) است و یا CMOS (مخفف Complementary Metal Oxide Semiconductor) است.

هردوی این سنسورها در اواخر دهۀ ۱۹۶۰ و اوایل دهۀ ۱۹۷۰ میلادی وارد بازار شد. سنسور CCD به طور مشخص برای استفاده در دوربین ساخته شده است، درحالیکه فن آوری ساخت سنسورهای CMOS ابتدا در موارد دیگر مثل ساخت تراشه ها در کامپیوتر هم به کار می رفت.

چرا سایز سنسور تصویر دوربین اهمیت دارد؟

سایز سنسوری که در نهایت یک دوربین عکاسی تعیین می کند، میران نوری است که آن دوربین برای ایجاد یک تصویر استفاده می نماید. در شرایط بسیار ساده، سنسورهای تصویری (معادل دیجیتالیِ فیلمی که ممکن است پدر شما در دوربینش استفاده کرده باشد) شامل میلیون ها نقطه حساس به نور به نام فتوسایتس (photosites) هستند که برای ضبط اطلاعات مربوط به آنچه که از طریق لنز دیده می شود، مورد استفاده قرار گرفته اند. به همین دلیل است که یک سنسور بزرگتر اطلاعات بیشتری نسبت به یک سنسور کوچکتر بدست آورده و تصاویر بهتری را تولید می کند.

اگر شما تا به حال یک دوربین جمع و جور (کامپکت) با سنسور تصویر کوچک داشتید، فتوسایتس آن توسط یک DSLR با همان مقدار از مگاپیکسل، کوتاه خواهد شد. اما یک سنسور بسیار بزرگتر، برای کسب اطلاعات بیشتر مناسب است و با یک DSLR فتوسایتس بزرگ، قادر به نمایش عکس هایی با محدوده حرکتی (دامنه پویا) بهتر خواهد بود، همچنین نویز کمتر و عملکرد نور کم آن نسبت به سنسورهای کوچکتر هم رده خود نیز بهبود یافته است. آنچه را ما می دانیم، باعث خوشحالی عکاسان است.

همچنین سنسورهای بزرگتر اجازه می دهند تا تولیدکنندگان برای وضوح تصویر دوربین خود - بدان معنی که آن ها قادر به تولید تصاویر دقیق تر هستند -، بدون به خطر انداختن بیش از حد ویژگی های دیگر، کیفیت تصویر را افزایش دهند. به عنوان مثال، یک دوربین فول فریم (Full Frame) با 36 مگاپیکسل، از نظر سایز پیکسل بسیار مشابه دوربین Aps-C با 16 مگاپیکسل عمل می کند.

تفاوت اصلی این سنسورها این است که در سنسورهای CCD، همۀ پیکسل های روی سنسور، نور دریافتی را به لبۀ تراشه می رساند تا از آنجا منتقل شود. اما در سنسورهای CMOS، تک تک پیکسل ها خودشان کار انتقال را انجام می دهند.

سنسور CMOS نسبت به سنسورهای CCD در خواندن تصویر سریعتر است. ساخت این سنسورها راحت تر و هزینه ساخت آن هم کمتر است. یکی از دلایلی که باعث کاهش قیمت دوربین های دیجیتال شده، استفاده از سنسورهای CMOS است. این سنسورها ابتدا در دوربین های دیجیتالی ارزان قیمت استفاده می شد اما با پیشرفت تکنولوژی و افزایش دقت آنها، اکنون از این سنسور در دوربین های پیشرفته و گران قیمت هم استفاده می شود. این سنسور نیاز به قطعات کمتری در کنار خود دارد و برق/شارژ کمتری هم مصرف می کند.

سنسور CCD دارای حساسیت بیشتری در نور کم است و باعث می شود تصاویر بهتری در نور کم تولید کند. هنگام استفاده از این سنسورها اگر منبع نور یا جسمی نورانی، مثل چراغ یا نور خورشید داخل کادر باشد، احتمال دارد که در بالا و پایین سوژه خط های عمودی ایجاد شود. البته در نوع خاصی از سنسورهای CCD این ایراد برطرف شده است.

با اینکه هزینه ساخت سنسور CMOS از CCD کمتر است اما این اختلاف هزینه تأثیر زیادی در قیمت دوربین ندارد، اما از نوع سنسور مهمتر، اندازه سنسور است.

به طور کلی هرچه سطح سنسور بزرگshy;تر باشد، کیفیت تصویر هم بهترخواهد شد. اندازه سنسور در بیشتر دوربین shy;های کامپکت موجود در بازار، مستطیلی با ابعاد حدود ۴ در ۴ میلیshy;متراست و در بعضی دوربینshy; ها به ۶ در ۴ میلیshy;متر و یا بزرگshy;ترهم میshy; رسد.

اندازۀ سنسور گاهی نیز بهshy; صورت عددی کسری با صورت ۱ و مخرج بین ۲ تا حدود ۴ اینچ نشان داده می شود. واضح است که هر چه مخرج این کسر کوچکshy;تر باشد، سطح سنسور بزرگshy;تر و در نتیجه کیفیت تصویر بهتر خواهد بود.

این که کدام یک از این سنسورها از دیگری بهتر است، موضوع بحث همیشگی کارشناسان عکاسی است، اما واقعیت این است که پاسخ قطعی برای این سوال وجود ندارد، بنابراین همچنان اندازۀ سنسور مهمshy;تر از نوع آن است.